کودهای ان پی کی یکی از معروف ترین و پرکاربردترین کودهای موجود در بازار هستند که در حوزه کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تقریبا هیچ گیاه زراعی و باغی نیست که به کود سه بیست نیاز نداشته باشد.
همان طور که اشاره شد کودهای NPK دارای سه عنصر درشت مغذی ازت، فسفر و پتاسیم هستند. بسته به نوع کود NPK، میزان درصد این سه عنصر ماکرو بر روی برچسب کودی نوشته می شود.
مثلا NPK ی سه بیست با اعداد 20-20-20 نشان داده می‌شود، یا NPK 12-12-36 که دارای 12% نیتروژن، 12% فسفر و 36% پتاسیم است.
امروزه مشخص شده است که کشاورزان در صورت انتخاب درست و تغذیه مناسب می توانند عملکرد محصول خود را چند برابر افزایش دهند و در این میان، کودهای ان پی کا، کشاورزان را برای بالا بردن عملکرد کیفی و کمی محصول تا حد زیادی یاری می‌کنند. به عبارت دیگر استفاده از این کودها در رشد و توسعه و همچنین سلامت گیاه نقشی اساسی ایفا می‌کنند.
امروزه اکثر شرکت‌ها کودهای سه بیست خود را با عناصر دیگری چون منگنز، روی، آهن ، مس و… غنی می‌کنند که در این صورت کنار واژه NPK پسوند اختصاری TE (Trace Elements) دیده می‌شود که نشان دهنده وجود عناصر ریز مغذی در کود است. همچنین در این کودها ممکن است مواد آلی، آمینواسیدها، اسید هیومیک، اسید فولویک و یا ترکیبات خنثی نیز قرار داده شود. حتی برخی شرکت‌های تولید کننده، یک سری ترکیبات سری مختص به خود را نیز به کود اضافه می‌کنند.

کود سه بیست یکی از انواع کودهای NPK و شامل چند بخش اصلی است:

20% نیتروژن (N)
20% فسفر (P)
20% پتاسیم (K) 
که به این عناصر، عناصر ماکرو گفته می‌شود.

نقش ازت در گیاه
نیتروژن در سبزینگی گیاه نقش دارد و باعث افزایش رشد شاخه و برگ می‌شود. در تولید مثل گیاه و افزایش تولید میوه، فتوسنتز و بهبود کیفیت بهتر محصول بسیار موثر است.

نقش فسفر در گیاه
فسفر در ریشه زایی، استقامت ساقه و شاخه‌ها و مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها، تشکیل گل و دانه، فتوسنتز و... در گیاه نقش دارد. کمک به روند تبدیل انرژی خورشید به انرژی شیمیایی قابل استفاده برای گیاهان است. فسفر توانایی گیاه در برابر تنش را بالا می‌برد.

نقش پتاسیم در گیاه
پتاسیم در انتقال قندها و نشاسته‌ها در گیاه نقش دارد. به افزایش کیفیت میوه و تشکیل پروتئین در میوه کمک می‌کند. کاهش بیماری‌ها در گیاه از دیگر فواید پروتئین است. در گیاهان زینتی برای گلدهی و در درختان میوه به درشت‌شدن میوه و رنگ‌ انداختن میوه کمک می‌کند.

علائم کمبود عناصر ماکرو
همانطور که گفتیم سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم عناصر اصلی تشکیل دهنده کود سه بیست هستند و اگر نتیجه آزمون خاک نشان دهد که مقدار این عناصر در خاک کمتر از حد استاندارد است مصرف کود سه بیست الزامی می‌شود. علائم ناشی از کمبود عنصر فسفر شامل رشد اندک برگ‌های جوان، کوچکی برگ‌ها و ضعیف شدن جوانه‌های گیاه است. علائم کمبود عنصر ازت شامل زردی برگ‌های پیر و کاهش رشد گیاه است و نهایتا علائم کمبود پتاس شامل زردی برگ‌های پیر پایینی و ضعیف شدن گیاه در برابر تنش‌ها است.

مزایای کود NPK 20-20-20
کود NPK 20-20-20 دارای حلالیت بالا است و به سرعت توسط گیاه جذب می‌شود به طوری که اثرات مثبت آن روی رشد و گلدهی گیاه به خوبی قابل مشاهده است. با استفاده از کود NPK 20-20-20 بین رشد رویشی و زایشی گیاه تعادل ایجاد می‌شود. کود 20-20-20 محرک رشد پاجوش در گیاهان است و جوانه زنی بذر را نیز تحریک می‌کند. این کود یکی از پرمصرف ترین کودهای موجود در بازار است که می تواند به رشد و توسعه گیاهان کمک زیادی کند. بهترین زمان استفاده از این کود در طول دوره رشد گیاه می‌باشد.

تاثیرات مهم مواد تشکیل دهنده کود NPK 20-20-20

در نتیجه کمبود نیتروژن، علائمی چون زرد شدن برگ‌ها در گیاه دیده می‌شود. نیتروژن یک ماده مغذی ضروری برای رشد گیاه است که در ساختمان کلروفیل وجود دارد. تامین این عنصر توسط کودهای NPK به رشد رویشی گیاه کمک می‌کند. عنصر فسفر در کنار تاثیرات زیادی که دارد به رشد ریشه، تشکیل بذر و گل کمک می‌کند. نکته جذب فسفر در پی اچ بین 5/5 تا 7 افزایش می‌یابد. عنصر پتاسیم دارای اثرات مهم و زیادی بر روی گیاه است از جمله به رشد ریشه و جوانه کمک می‌کند و همچنین عنصر پتاسیم در زمان رسیدن میوه نقش مهمی را ایفا می‌کند.

بسته بندی کودهای سه بیست
کودهای سه بیست به صورت مایع و پودری تولید می‌شوند که استفاده از فرم پودری آن رایج‌تر است. این کودها در بسته بندی‌های پلاستیکی و آلومینیومی 1 تا 10 کیلوگرمی ( در مورد کودهای مایع به صورت گالن و بطری) روانه بازار می‌شوند. کودهای سه بیست ممکن است برای استفاده گیاهان تزئینی و آپارتمانی در بسته بندی های کوچک تر تولید و بسته بندی شوند.

مقدار و زمان استفاده از کود سه بیست

مقدار لازمی که باید برای گیاهان مورد استفاده قرار دهید بیشتر به شرکتی که سازنده این کود است و دلایل متفاوت دیگر، بستگی دارد و میزان استفاده برای هر گیاه با گیاهی دیگر تفاوت دارد. ولی باید گفت به طور کلی کود سه بیست برای گل‌های آپارتمانی و کاکتوس هایی که اندازه آنها کمتر از یک وجب می‌باشد استفاده از آن بدین صورت است: 1. در فصل بهار و تابستان به اندازه‌ای که گل رشد کرده است، هر دو هفته‌ یکبار به گل از این کود داده شود.
2. در فصل پاییز و زمستان باید دیگر به کاکتوس‌ها از این کود داده نشود و گل‌ها هم هر دو ماه یکبار به همان اندازه دو قاشق چای خوری کود دهی شوند.

کود سه بیست برای گیاهانی که آپارتمانی هستند و کاکتوس‌هایی که در سایز متوسط رشد کرده باید به این صورت استفاده شود که :
1. در فصل بهار و تابستان به اندازه‌ای که گل رشد کرده است هر دو هفته‌ای یکبار اندازه دو قاشق چای خوری از این کود داده شود.
2. در فصل زمستان و پاییز باید کود دهی به کاکتوس‌ها را متوقف کنید و برای گیاهان هم دو ماهی یکبار به همان اندازه دو قاشق چای خوری کود بدهید.

البته باید دقت داشته باشید که وقتی سایز آن‌ها بزرگتر می‌شود، نیاز آنها به مواد غذایی بیشتر می‌شود و برای حفظ سلامت آنها باید نهایت دقت را داشته باشید، چرا که اگر اقدام اشتباهی را انجام دهید گیاه شما به طور کلی نابود می‌شود. بنابراین برای کود دهی به گیاهان وقتی ساز آنها بزرگتری شود باید با متخصصین گل و گیاه مشورت کنید.

میزانی که باید از کود سه بیست برای محصولات زراعی خود استفاده کنید بستگی به مساحت زمین و تعداد گیاهان دارد، ولی به طور کلی می توانید برای این محصولات زراعی خود اندازه 1/5 تا 2 کیلوگرم از این کود را تهیه کنید و سپس برای استفاده کردن از متخصصین مربوط به محصولات زراعی مشورت بگیرید تا در بهبود رشد گیاهان به شما کمک کنند.

به علاوه میزانی که از این کود برای محصولات باغی مورد استفاده قرار می‌گیرد بسته به نوع درخت و محصولات باغی می‌تواند متفاوت باشد، به این ترتیب که برخی از درختان کود بیشتری را می‌خواهند و برخی از درختان تغذیه خود را از دیگر عناصر موجود می‌گیرند و به مقدار کمی از این کود نیاز دارند.
بنابراین برای محصولات باغی خود هم باید از متخصصین اموری که فعالیت و دانش آن‌ها مربوط به این نوع محصولات می‌باشد کمک بگیرید.
باید دقت داشته باشید که بیشترین نیازی که درختان به کود سه بیست دارند از 200 گرم تا 500 گرم است.

علائم کمبود کود سه بیست در گیاهان
همانطور که بیان نمودیم عناصر اصلی کود سه بیست، پتاس، فسفر و ازت می‌باشد که هر کدام از این عنصرها نقش مهمی را در رشد گیاه ایفا می‌کنند. اگر به هر دلیلی گیاه، یکی از این عناصر را نداشته باشد دچار علائم خاصی می‌باشد که در ادامه بیان می‌کنیم.

1. علائم کمبود ازت: کمبود ازت در گیاهان موجب زردی برگ‌های پیر می‌شود، رشد گیاه با افت شدیدی مواجه می‌شود و کم کم این زردی برگ‌ها به برگ‌های بالاتر هم سرایت پیدا می‌کند.

2. علائم کمبود پتاس: اگر گیاه کمبود پتاس داشته باشد، برگ‌های پایین آن زرد می‌شود و به آرامی می‌سوزد تا اینکه برگ‌های بالا را هم نابود می‌کند.
وجود پتاسیم برای گیاه بسیار ضروری می‌باشد، چرا که کیفیت میوه‌های درختان و پروتئینی که در میوه وجود دارد به این عنصر بستگی دارد.

3. علائم کمبود فسفر: همچنین اگر گیاه دچار کمبود فسفر شود، برگ‌هایی که جوان هستند کوچکتر می‌شوند و جوانه انتهایی گیاه بسیار ضعیف می‌گردد.
در نتیجه گیاه اصلا رشد خوبی را سپری نمی‌کند و کم کم نابود می‌شود. 

آشنایی با انواع کود NPK

کود NPK 20-20-20کود سه بیست یکی از انواع کودهای ان پی کی و شامل سه عنصر اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم به میزان یکسان 20 درصد است که در کل دوره رشد گیاه امکان مصرف دارد.

کود NPK 15-15-30
این کود حاوی 30 درصد پتاسیم بوده و جز کودهای پتاس بالا به شمار می‌رود که از مرحله تشکیل میوه تا برداشت محصول قابل استفاده هستند.

کود NPK 10-52-10
میزان فسفر این کود 52 درصد است که در مراحل اولیه رشد یا در شروع فصل استفاده می‌شود.

کود NPK 12-12-36
این کود با داشتن 36 درصد پتاسیم، جز ان پی کای پتاس بالا به حساب می‌آید.

کود NPK 10-5-40
نوعی کود پتاس بالا عمدتا برای سایز دهی به میوه درختان و در اواخر فصل رشد استفاده می‌شود. علاوه بر آن به بزرگ تر شدن گل ها و جلوگیری از ریزش شکوفه‌ها نیز کمک می‌کند.