نقش منیزیم در گیاه

مقدار منیزیم در محصولات زراعی و باغی نیز رژیمهاي روزانه غذایی در کیفیت غذا و تغذیه انسان بسیار مهم است. مقدار منیزیم در اندامهاي رویشی براي رشد طبیعی گیاه 1/5 الی 3/5 گرم در کیلوگرم است. مقدار کفایت منیزیم در گیاهان از 0/1 تا 0/25 درصد در برگ جوان کامل در هفته ی اول برداشت است.
محصولات حساس به کمبود منیزیم شامل مرکبات، نیشکر، دانه هاي روغنی، پنبه، سیب زمینی، انگور، ذرت و گوجه فرنگی و فلفل می باشند که عکس العمل این محصولات به کار برد منیزیم معمولا مثبت است. گیاهان دانه روغنی از جمله کلزا، سویا، آفتابگردان، گلرنگ و کنجد نیاز فراوانی به فراهمی منیزیم در محلول خاك دارند.

نحوه ی جذب منیزیم به وسیله گیاه

گیاهان منیزیم را به صورت کاتیون Mg²⁺ جذب می کنند، که به صورت حل شده در محلول خاک وجود دارد. بیشترین مقدار منیزیم در محلول خاك از طریق جریان توده اي در اختیار ریشه گیاه قرار می گیرد. مشارکت جریان توده اي در تغذیه منیزیم گیاه از طریق غلظت منیزیم محلول خاك و مقدار تبخیر انجام شده از گیاه، قابل محاسبه است.
علاوه بر مقدار رطوبت خاك و غلظت آن در محلول خاك، مقدار مورد نیاز خاص گونه هاي گیاهی و نوع سیستم ریشه آنها نیز در مقدار جذب مؤثر است و در شرایط تنش خشکی، قابلیت دسترسی آن به ریشه گیاه از طریق این سیستم، محدود خواهد شد.

کمبود منیزیم در گیاه

کوددهی نامتوازن به مدت طولانی، رقابت کاتیونی، شستشوي منیزیم در مناطق با بارندگی زیاد، منجر به تخلیه منیزیم و کاهش قابلیت دسترسی آن براي گیاه و کاهش تجمع آن در دانه می گردد که اثرات آن در کاهش رشد گیاه، کاهش دوره رشد، کاهش باروري، کاهش کیفیت محصولات در کشاورزي و باغبانی دیده میشود. کمبود منیزیم در گیاهان منجر به کاهش تعداد دانه، کاهش وزن هزار دانه، کاهش مقدار پروتئین دانه می گردد.
در زمان کمبود، علائم ممکن است به صورت زیر در گیاهان بروز نماید:
زرد شدن حاشیه برگها و ما بین رگبرگ اصلی
ممکن است در حاشیه برگ علائم همانند کمبود پتاسیم باشد.
بروز نقاط قهوهاي در سطح برگ
وقتی کمبود شدید میگردد، نقاط زرد ممکن است به نقاط قهوه اي مرده تبدیل گردد.
در اکثر مواقع علایم ابتدا در برگهاي قدیمی بروز می نماید و ممکن است این برگها ریزش نماید.

منیزیم و کیفیت محصولات گیاهی

گرچه منیزیم عنصري ضروري براي گیاه می باشد ولی اهمیت آن در کیفیت محصولات کشاورزي نادیده گرفته شده است. در گیاهان و سبزیجات صیفی جات، نسبت منیزیم به کلسیم و پتاسیم و نه مقدار خالص منیزیم به عنوان شاخص قابل اعتماد کیفیت در نظر گرفته می شود. مقدار منیزیم در مقادیر کمتر از حد مورد نیاز براي عملکرد بهینه به ندرت در بهبود کیفیت محصولات کشاورزي اثرگذار است.
کاربرد منیزیم در زمین هایی که داراي کمبود منیزیم هستند باعث افزایش وزن هزار دانه گندم و جو خواهد شد که در ارتباط با تجمع نمک هاي فیتیک کلسیم و منیزیم است. این امر در شرایطی ایجاد خواهد شد که مقدار منیزیم در خاك بیش از حد مورد نیاز عملکرد بیشینه باشد. مقدار پروتئین و گلوتن خام نیز در دانه گندم با کاربرد منیزیم افزایش خواهد یافت.

جمع بندی

اگرچه منیزیم عنصری ضروری برای گیاه می باشد ولی اهمیت آن در کیفیت محصولات کشاورزی نادیده گرفته شده است.
بطور کلی در ایران تحقیقات معدودی در خصوص منیزیم در گیاهانی همچون گندم و کلزا و مرکبات انجام شده است اما بهینه سازی توصیه های کودی منیزیم برای گیاهان زراعی و باغی کشور در خصوص منیزیم لازم است انجام گیرد و در این میان خصوصیات خاص گیاهان در ارتباط با منیزیم باید دقیق تر مدنظر قرار گیرد که در این خصوص با کارشناسان متخصص در حوزه کشاورزی جهت توصیه های اصولی و علمی باید در ارتباط بود.