در ابتدا به نقش گوگرد در گیاهان و اهمیت وجود آن برای گیاه می پردازیم:

نقش گوگرد در گیاهان:

1- تشکیل کلروفیل، کلروفیل در فتوسنتز نقش داشته و از طریق فتوسنتز، نشاسته، قندها، روغن‌ها، ویتامین‌ها و بسیاری از ترکیبات داخل گیاهان تولید می‌شود.
2- تولید پروتئین، گوگرد در ساختار برخی اسید آمینه‌ها شرکت می‌کند.
3- سنتز روغن، وجود این عنصر برای گیاهان دانه ‌روغنی مانند کلزا از اهمیت بالایی برخوردار است.
4- فعال‌سازی آنزیم ها، گوگرد با فعال‌سازی آنزیم‌ها به واکنش‌های بیوشیمیایی داخل گیاهان کمک می‌کند.
5- افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصول، عملکرد و کیفیت از جمله پارامترهای تعیین کننده قیمت و سوددهی در تولیدات کشاورزی بوده و بسیاری از کشاورزان به دنبال افزایش آنها در تولیدات باغی و زراعی هستند.
6- نقش در تشکیل اندام های زایشی گیاهان.
7- سایر اثرات گوگرد: افزایش تحمل گیاه به سرما، خشکی و فلزات سنگین و فعال‌سازی متابولیسم نیتروژن در گیاهان می باشد.

 انواع گوگرد مورد استفاده در کشاورزی:

- گوگردهای معدنی: نوع اول گوگردهای معدنی هستند که فراوری مناسبی روی آن‌ها صورت نمی‌گیرد و مستقیم از معدن استخراج شده و به کشاورز ارائه می‌شوند. این نوع گوگردها حاوی عناصر سمی چون آلومینیوم و… بوده و با خلوص پایین هستند که استفاده از آن‌ها می‌تواند برای کشاورزی خطرناک باشد.

- گوگرد پالایشگاهی: فرم دیگری از گوگردها در پالایشگاه تولید می‌شود. در این حالت، گوگرد در ابتدا در عمق زمین محبوس بوده و در پالایشگاه‌ها به صورت گاز خارج می‌شود و در ابتدا به مذاب گوگرد تبدیل شده و در نهایت مذاب گوگرد به فرم های پودری و یا پاستیلی به صورت کاملا خالص تبدیل می‌شود.

- گوگرد پودری: این نوع گوگردها در پالایشگاه پس از تولید و فرآوری، بسته‌بندی شده و به بازار عرضه می‌شوند. گوگردهای پالایشگاهی برای موارد مختلفی از جمله صنعت کشاورزی کاربرد دارند. چون دارای بالاترین خلوص بوده و مضراتی همراه با خود برای کشاورزی ندارد. این گوگردها به دلیل پودر بودن برای کنترل بیماری‌ها و دفع‌کنندگی آفات در کشاورزی به صورت پودرپاشی استفاده می‌شود.

- گوگرد پاستیلی: گوگرد پاستیلی نیز در پالایشگاه تولید و آماده می‌شود که از لحاظ ساختاری تفاوتی با گوگرد پودری ندارد و تنها برای سهولت در مصرف به این شکل تولید می‌شوند.

- گوگرد گرانوله: گوگردهای پاستیلی و گرانوله همان گوگردهای پالایشگاهی هستند که برای سهولت در مصرف به فرم‌های مختلف گرانوله و پاستیلی درآمده‌اند. این نوع از گوگردها به دلیل اینکه به صورت مناسب فرآوری و تولید شده و فاقد هرگونه مواد همراه سمی هستند برای گیاه و محیط زیست نیز عوارضی ندارند.

- کودهای مایع: این محصول دارای درصد پایینی از گوگرد هستند. از این محصول می‌توان به عنوان کود گوگرد کشاورزی برای تغذیه گیاهی در داخل خاک استفاده کرد. اما باید توجه داشت که برای اصلاح ساختمان خاک مفید نبوده چرا که مصرف بالای آن می‌تواند با توجه به ترکیبات همراه خسارت به ساختمان خاک اعمال کند. تیوسولفات آمونیوم ، تیوسولفات پتاسیم و تیوسولفات کلسیم مشهورترین آنها هستند.

- گوگرد بنتونیت دار: گوگرد یک ترکیب غیرقطبی بوده و قابلیت حلالیت در آب را ندارد. در صنعت، بنتونیت را که یک ترکیب رس آلومینیوم است به گوگرد اضافه می‌کنند. بنتونیت به عنوان یک پلیمر طبیعی برای تغییر رنگ گوگرد و با هدف جذب آب به عنوان هسته مرکزی گوگرد و نیز متلاشی شدن گوگرد در خاک (با هدف افزایش حلالیت) استفاده می‌شود.

گوگرد در خاک و گیاه از سه جنبه نقش بیشتری دارد:

1. مصرف گوگرد به عنوان یک ماده ی اصلاحی در خاک های کشاورزی
2. مصرف تغذیه ای گوگرد در گیاهان زراعی
3. مصرف تغذیه ای گوگرد در گیاهان باغی

به علاوه ی اینکه گوگرد در تولید قارچ کش ها نیز کاربرد زیادی داشته و برای حفاظت از گیاهان می تواند بسیار کارآمد باشد.

از دیگر نقش های گوگرد در خاک، استفاده از آن برای اصلاح خاک های شور و قلیایی است.
ذکر این نکته ضروری است که کار با اسید سولفوریک بسیار خطرناک بوده و باید احتیاط های لازم به هنگام حمل، نگهداری و مصرف آن رعایت شود. امروزه به منظور جلوگیری از خطرات احتمالی اسید سولفوریک، استفاده از گوگرد به همراه مواد آلی و باکتری های تیوباسیلوس بیشتر توصیه می‌شود.
راه های ورود گوگرد به خاک عبارتند از مصرف کودهای مختلف حاوی گوگرد، هوا دیدگی کانی های گوگرد دار، استفاده از مواد اصلاح کننده حاوی گوگرد، افزودن بقایای آلی به خاک و ورود گوگرد از طریق اتمسفر، آفت کش ها و آب آبیاری.
راه های خارج شدن گوگرد از خاک، عبارتند از جذب گوگرد توسط گیاهان و میکروارگانیسم ها، آبشویی، فرسایش خاک، سوزاندن بقایای گیاهی و تصعید گوگرد از خاک.
معدنی شدن مواد آلی گوگرد دار فرایندی است که طی آن، این مواد توسط میکروارگانیسم ها، به منظور کسب انرژی تجزیه شده و گوگرد موجود در آنها به صورت سولفات آزاد می‌شود، در واقع معدنی شدن فرایندی میکروبی است.

جمع‌بندی:

گوگرد یکی از مواد غذایی ضروری برای گیاهان است و بعد از ازت، فسفر و پتاسیم به عنوان چهارمین ماده غذایی اصلی مورد نیاز گیاهان به شمار می‌رود، کمبود گوگرد آثار منفی فراوانی بر رشد و توسعه گیاهان دارد و در صورت کمبود گوگرد گیاهان نمی‌توانند به طور کارآمد از نیتروژن استفاده کنند، این موضوع خود باعث افزایش هدررفت نیتروژن و شستشوي نيترات از طریق زهكشي آب شده و در نتیجه می‌تواند آسیب زیادی به محیط‌زیست وارد نماید.

به علت وجود شرایط نامساعد، مثل کمبود مواد آلی و عدم استفاده از گوگرد و مایه تلقیح تیوباسیلوس، در بیشتر خاک‌های ایران جمعیت باکتری‌های اکسید کننده گوگرد کم است، بنابراین کاربرد گوگرد باید همراه با مایه تلقیح تیوباسیلوس یا مواد آلی (مثل کودهای دامی) باشد، البته باید توجه داشت که عوامل دیگری همچون دمای خاک، رطوبت، تهویه و pH خاک نیز در فرایند اکسیداسیون گوگرد نقش دارند، همچنین مصرف گوگرد مایع و یا پودری می‌تواند برای کنترل آفات و بیماری‌ها نیز مورد استفاده قرار گیرد.

با توجه به مزایای یاد شده، استفاده از گوگرد در مورد محصولات مختلف خصوصاً دانه های روغنی توصیه می‌شود البته میزان و نحوه مصرف گوگرد باید تحت نظر کارشناس و بر اساس شرایط مزرعه شما انجام شود، برای تهیه انواع گوگرد، شما می‌توانید به سایت گیاهچه به آدرس www.gyahcheh.com مراجعه کنید.

امیدواریم مطالب فوق مورد توجه و استفاده قرار بگیرد.